İslâm müctehitleri, zimmet akdinin müslümanlar için bağlayıcı (lazım) bir akit olduğunda görüş birliği içindedirler. Müslümanlar tek yanlı irade ile böyle bir anlaşmayı bozamazlar. Gayri müslimler için ise bağlayıcı olmayan bir akittir. Hanefîlere göre kitap ehli ile yapılan zimmet sözleşmesi aşağıdaki üç sebepten birisi ile bozulabilir.



a-Zimmî'nin müslüman olması,



b-Dâru'l-harbe kalmak üzere geçmesi,



c-Bir bölgede üstünlüğü sağlayarak, İslâm toplumuna karşı savaş açmaları. Bu üç sebebin dışında meselâ; cizye vermekten kaçınmak, Hz. Peygamber'e dil uzatmak, bir müslümanı öldürmek veya müslüman bir kadınla zina etmek gibi sebeplerle zimmet akdi bozulmuş olmaz. Çünkü İslâm Devleti zimmîyi cizye vermeye zorlayabilir, suç işlediğinde ise ceza hükümlerini uygulayabilir. İslâm Devleti, cizye karşılığında onların kendi inançları üzere kalmalarına izin verdiğine göre, diğer halleri küfrün altında kalır (el-Kâsânî, a.g.e., VII, 112 vd.; İbnü'l-Hümâm, Fethu'l-Kadîr, VI. 381; el-Meydânî, el-Lübâb, IV,147).



Çoğunluk fakihlere, İmâmiyye Şîa'sına ve Zeydiye'ye göre kitap ehli ile yapılan zimmet akdi cizye ödemekten veya İslâm'ın kendilerini ilgilendiren genel hükümlerini uygulamaktan kaçınmaları yahut İslâm Devleti'ne karşı toplu isyana kalkışmaları halinde bozulmuş sayılır. Çünkü bunlar zimmet akdinin gerektirdiği hususlardır. Bunlara uymamak akdin bozulmasını gerektirir.



Şâfiîlerde sağlam görüşe göre, zimmîlerin ma'siyetleri işlemesi, zimmet sözleşmesinde şart koşulmadıkça akdi bozmaz.