Zikir’ sözlükte; anma, hatırlama, bir şeyi zihinde hazır etme, bir şeyi dile getirme, hatırlatma demektir. 



Bir başka deyişle ‘zikir’, kişinin marifet (bilgi) olarak elde ettiği şeyi korumasını sağlayan bir faaliyettir ki, bu; zihne aittir.



Kavram olarak ‘zikir’; Allah’ı anmak üzere yapılması veya söylenmesi tavsiye edilen, hamd, dua, ibadet ve övgü gibi fiiller ve sözlerdir.



‘Zikir’ aslında kalbin, anılan kimseye dikkat kesilmesi ve ona karşı uyanık olmasıdır. Bunu dil ile ifade etmeye zikir denilmesinin sebebi, kalpteki zikre (hatırlamaya) işaret etmesindendir.



Bazılarına göre ‘zikir’, insana sevap kazandıran her türlü amelin genel adıdır.



‘Zikir’, Allah’a itaattir. O’na itaat etmeyen kişi, diliyle ne kadar tesbih etsin veya Tevhid Kelimesini söylerse söylesin, gerçek zikri yapmamış olur.



Zikir ve türevleri, fiil ve isim olarak Kur’an’da çok sık geçen kelimelerden biridir. Kur’an bu kavramı Allah’ın insanlara ‘Hakkı, görevlerini ve hesabı’ hatırlatması, Kur’an ile hatırlatma, kulların Allah’ı her türlü ibadetle hatırlamaları, uyarı, şeref ve üstünlük gibi anlamlarda kullanmaktadır.



Bu kullanılışların bir kısmına işaret ettikten sonra, genel olarak 'zikir' kavramından anlaşılanları kısaca açıklamaya çalışacağız.