Kur’an bu kelimeyi bir kaç anlamda kullanmaktadır:



1- Bir şeyi hikmetin gereğine göre (nasıl gerekiyorsa ona göre) yapan anlamında. Bu anlamda ‘hakk’ Allah’ın bir sıfatıdır. “Işte burada (bu durumda) velâyet (velilik, dostluk) hakk olan Allah’a aittir. O, sevap bakımından ve sonuç bakımından hayırlıdır.” (Kehf, 44) âyetindeki ‘hakk’ kelimesi Allah’ın bir sıfatıdır. (Ayrıca bkz. En’am, 62; Yunus, 32;  Hacc, 6, vd.)



2- Hikmetin gereği olarak var edilen şeyler. Allah (cc) fiilleri bu anlamda ‘hakk’tır. Güneşin ve ayın yaratılması hakkında ‘…Allah, bunları ancak hakk ile yaratmıştır. O, bilen bir topluluk için âyetlerini böyle birer birer açıklamaktadır.” (Yunus, 5; ayrıca bkz. Yunus, 53; Bakara, 146)



3- Bir şey hakkında aslına uygun olarak inanç taşıma anlamında. Bir kimse hakkında ‘onun yeniden diriliş ve cennet konusundaki inancı hakk’tır’ dememiz gibi. “….Allah iman edenleri, ayrılığa düştükleri hakk’a, kendi izniyle eriştirdi.” (Bakara, 213) âyetinde insanların inanç ilkeleri ve ibadetler konusunda ihtilaf ettikleri gerçek anlamında geçmektedir. (Muh. Ibni Kesir, 1/188)



4- Gereğine göre, gerektiği kadarıyla ve gerektiği zamanda meydana gelen söz veya iş anlamında. Bir kimse için ‘senin sözün hakk’tır’ dememiz gibi. “Eğer hakk, onların heva (istek ve tutku)larına uyacak olsaydı hiç tartışmasız gökler, yer ve bunların içinde olan herkes ve her şey fesada (bozulmaya) uğrardı…”  (Mü’minûn, 71) Buradaki hakk; Rabbimizin adı olarak (muh. Ibni Kesir, 2/570), tüm yaratılmış âlemin tabi olduğu gerçeklik (M. Esed, K. Mesajı, 2/698), ya da hikmetin gereğine göre konulan hüküm anlamında gelmiş olabilir.



5- Borç anlamında (Bakara, 282).



6- Hisse, pay anlamında “Ve onların mallarında belirli bir hakk vardır; isteyenler ve yoksul olanlar için.” (Meâric, 24; ayrıca bkz. Zariyât, 19).



7- Adalet anlamında “Allah hakk ile hükmeder. Oysa O’nu bırakıp ta tapmakta oldukları ise, hiç bir şeye hükmedemezler. Şüphesiz Allah işitendir, görendir.” (Ğâfir, 20).



‘Hakk’ kelimesinin çoğulu ‘hukuk’, ‘hikak’ ya da ‘hakaik’tır. Aynı kökten gelen ‘ihkâk’, gerçekleştir-mek; ‘Istihkak’, hak sahibi olmak; ‘Ehakk’, daha hakk, daha doğru; ‘Hakík’ daha lâyık; ‘el-Hâkka’ ise 69. sûrenin adı olup, gerçekleşen olay, yani Kıyamet anlamına gelmektedirler.



‘el-Hakk’, Rabbimizin güzel isimlerinden biridir. Allah’ın bir adı olarak Hakk, inkârı mümkün olmayan, varlığı kabul edilmesi gereken, gerçek var olan, Varlığı ve ilâhlığı kesin olan, hikmetinin gereğine göre eşyayı yaratan, hakkı ortaya koyan, sözünde doğru olan, her hakkın kendisinden alındığı gerçek var olan Mevcud manalarına gelir.



Kur’an bu ismi bazen sıfat şeklinde (Kehf, 44;  Tâhâ, 114), bazen haber (Allah (cc) hakk’tır) şeklinde (Hacc, 6; Lukman, 30) kullanmaktadır. [3]